Jakie są skutki uzależnienia od zakupów?

Istnieje wiele form uzależnień. Jedne z nich są bardziej popularne, a inne mniej. Jednak każde z nich prowadzi do poważnych zmian, które czasami mogą być nieodwracalne. Zakupoholizm jest jednym z uzależnień, które mogą wydawać się niegroźne. W rzeczywistości jest jednak zupełnie inaczej. Jest to choroba jak każda inna, a jej skutki mogą być niebezpieczne dla samego  chorego oraz jego najbliższych. Jakie są skutki uzależnienia od zakupów? 

Czym jest uzależnienie od zakupów? 

Uzależnienie to choroba, która jest nabytym stanem zaburzenia zdrowia psychicznego i fizycznego trwająca krótki okres lub jest stałym przymusem. Uzależnienie jest potrzebą zażywania jakiejś substancji lub wykonywania pewnej czynności w celu odczucia euforii i przyjemności. Ogólny podział uzależnień to fizyczne i psychiczne. W pierwszym przypadku może to być na przykład alkoholizm, narkomania lub uzależnienie od dopalaczy. W drugim zaś przykładem może być pracoholizm, seksoholizm, uzależnienie od pornografii, hazardu, uzależnienie od Internetu czy właśnie zakupoholizm. Do uzależnień psychicznych należą uzależnienia behawioralne. Jest to przymus regulowania stanów emocjonalnych poprzez zachowania nałogowe. Zachowania uzależnionych są natrętne, nerwowe, zaburzają prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka. Powstanie tego uzależnienia wiąże się z zaspokojeniem potrzeby nagrody. Chory w tym przypadku odczuwa silną konieczność zaspokojenia swoich potrzeb w celu uzyskania satysfakcji, przyjemności i psychicznego spokoju.  Ludzie uzależniają się od zachowań, ponieważ szukają w nich ekscytacji i przyjemności, ukojenia swoich emocji, oraz sposobu na radzenie sobie z wyzwaniami życiowymi, które bez tego wydawałyby się zbyt trudne do udźwignięcia. Chory kontynuuje szkodliwe zachowania pomimo wyraźnych szkód. 

Jeszcze do niedawna zakupoholizm nie był brany pod uwagę jako osobna jednostka chorobowa. Shopoholizm jest uzależnieniem od robienia kompulsywnych, regularnych, czasami niekontrolowanych zakupów. Osoba chora często kupuje rzeczy niepotrzebne i nie jest w stanie zapanować nad ich ilością. Tego rodzaju niekontrolowane zakupy mogą stanowić formę nawykowego, kompulsywnego rozładowywania napięcia emocjonalnego, uśmierzania trudnych do zniesienia emocji, czy też kontrolowania samopoczucia w sposób analogiczny do mechanizmów typowych dla innych uzależnień. Podczas zakupów, osoba uzależniona doświadcza stanów euforii, a następnie pojawia się poczucie winy i wstydu z powodu niepotrzebnie wydanych pieniędzy. Kupnoholizm rozwija się stopniowo. Na początku zakupy są formą relaksu, przyjemnością po ciężkim dniu i nagrodą za wytrwałość w pracy czy szkole. Następnie zakupoholik zauważa, że taka forma spędzania czasu jest dla niego bardzo przyjemna i w zaczyna dostarczać adrenaliny. Obsesyjne kupowanie staje się odpowiednikiem szczęścia, relaksu i odprężenia. Zakupy zaczynają zastępować wszelkie inne formy spędzania wolnego czasu, a nawet cele życiowe, pasje, życie prywatne i rodzinne schodzi na dalszy plan. 

Przyczyny uzależnienia od zakupów 

Zakupoholizm jest zaburzeniem psychicznym z grupy uzależnień behawioralnych, jednak jego przyczyny nie są do końca jasne. Głównie przyjmuje się, że na rozwój tego uzależnienia mają wpływ czynniki społeczne, środowiskowe i biologiczne. Jeśli chodzi o biologiczne aspekty, mogą być to niedobory lub nieprawidłowości w systemach neuroprzekaźników – serotonina noradrenalina. Przyczyną środowiskową jest chęć podążania za trendami oraz chęć posiadania rzeczy, które mają inni. Społeczne przyczyny powodują wymagania danej grupy społecznej, w której jest dana osoba. Czasami łatwość dostępu do pożyczek również przyczynia się do rozwoju zakupoholizmu. Szybka pożyczka pozwala na zakupy w każdej chwili. Dodatkowo zakupy, które możemy robić w sklepach internetowych często zachęcają dodatkowymi rabatami i okazjami. 

Objawy wskazujące na występowanie zakupoholizmu 

Głównym objawem występującym przy zakupoholizmie jest kompulsywne kupowanie niepotrzebnych rzeczy. Mogą to być ubrania, gadżety, kosmetyki lub artykuły spożywcze. Po zakupach, chora osoba często odkłada swoje zakupy i nawet ich nie rozpakowuje z pudełka, na przykład nowe buty. Jedynym celem zakupów było poczucie satysfakcji. Co więcej występuje również: silna potrzeba robienia zakupów, słaba kontrola nad swoimi zachciankami, gorsze samopoczucie kiedy nie pójdzie się na zakupy, ukrywanie zakupów przed najbliższymi, zaniedbywanie innych pasji i źródeł przyjemności. 

Skutki uzależnienia od zakupów 

Wszystkie skutki, które są następstwem zakupoholizmu są zbliżone do innych uzależnień behawioralnych, na przykład siecioholizmu, hazardu, seksoholizmu. Wszelkie konsekwencje tej choroby zazwyczaj dotyczą sfery emocjonalnej, finansowej i relacji z najbliższymi. Angażowanie w robienie zakupów staje się tak silne, że chory przestaje myśleć o czymkolwiek innym. Prawie zawsze jednym ze skutków są problemy finansowe – zadłużanie się u przyjaciół i rodziny tylko po to, żeby mieć pieniądze na własne zachcianki. Czasami może to doprowadzić do bankructwa. Co więcej, zakupoholicy dużo częściej są o wiele bardziej samotni niż inni.