Moje dziecko bierze narkotyki: Jak rozpoznać? Co robić? Jak pomóc?
Uzależnienia dotykają osób w różnym wieku – dorosłych, młodzież, a nawet dzieci. Nie ma tu znaczenia ich płeć, doświadczenie życiowe, wykształcenie czy zainteresowania. Niektóre dzieci przejawiają większe predyspozycje do rozwoju uzależnienia, inne mniejsze. Tak czy inaczej, w otoczeniu naszych dzieci nie brakuje czynników ryzyka, które mogą przyczynić się do rozwoju uzależnienia.
Coraz młodsze dzieci sięgają po alkohol i używki. Dopalacze i narkotyki stają się sposobem na dopasowanie się do grupy rówieśniczej, przełamanie nieśmiałości czy radzenie sobie ze stresem w domu i/lub szkole. Jak rozpoznać, że dziecko bierze narkotyki? Jak pomóc mu wyjść z uzależnienia?
Dlaczego dzieci sięgają po narkotyki?
Dzieci sięgają po narkotyki z bardzo różnych powodów. Najczęstszym wyborem jest marihuana, ponieważ jako tzw. „narkotyk miękki” jest najłatwiejsza do zdobycia i często postrzegana za niegroźną. Uzależnienie w tym przypadku na ogół rozpoczyna się od ciekawości, poszukiwania sposobu na nudę, wpływu rówieśników lub chęci doświadczenia czegoś innego.
Drugie miejsce w klasyfikacji powodów pchających dzieci w kierunku sięgania po narkotyki są problemy. Sam okres dorastania jest trudny i generuje wiele wyzwań, jeśli towarzyszą mu problemy w życiu rodzinnym, szkole lub grupie rówieśniczej młody człowiek może upatrywać w narkotykach rozwiązania. Wśród wielu sytuacji granicznych, które stają się przyczynkiem do zażywania narkotyków wymienić można: wygórowane oczekiwania rodziców, rozstanie i rozwód rodziców, poczucie odrzucenia, samotność, doświadczanie przemocy w domu lub grupie rówieśniczej, doświadczanie molestowania seksualnego i przemocy na tle seksualnym.
Jak sprawdzić, czy dziecko bierze narkotyki?
Pierwszym symptomem, który powinien zwrócić uwagę rodzica to zmiana zachowania dziecka. Dzieci zażywające środki psychoaktywne bardzo często zmieniają swoje zachowanie o 1800. Wyraźnym sygnałem są również zmiany w wyglądzie. Spadek masy ciała, zmiana stylu ubierania, niedbałość. Często niepokojące sygnały docierają do rodziców także ze szkoły. Dziecko osiąga coraz gorsze wyniki w nauce, wagaruje, jest rozdrażnione i kłótliwe lub apatyczne.
Wczesne oznaki zażywania narkotyków przez dziecko
Wśród wczesnych oznak zażywania przez dziecko narkotyków wyróżnić można:
- Nagłe wahania nastroju, które nie mają nic wspólnego z otaczającą dziecko rzeczywistością. Na przykład radość i energię szybko zastępuje apatia, obojętność, niechęć do zrobienia czegokolwiek. I te cykle nie kojarzą się z sukcesami czy porażkami w szkole, z przyjaciółmi.
- Zmiany rytmu snu: dziecko może być senne, ospałe, powolne w ciągu dnia, a wieczorem wracając do domu wykazuje energię, chęć zrobienia czegoś, zaczyna cierpieć na bezsenność.
- Zmienia się apetyt i nawyki żywieniowe: może nic nie jeść przez cały dzień, nie odczuwając głodu, a nagle po przyjściu ze spaceru zjada podwójny obiad. Są to zmiany fizjologiczne w organizmie dziecka, które można łatwo wykryć.
Ponadto na uwagę rodzica zasługują:
- Rosnące potrzeby finansowe: młody człowiek aktywnie szuka sposobów ich zaspokojenia, prosząc o pieniądze w coraz większych ilościach.
- Rotacje w kręgach znajomych i pojawianie się „podejrzanych” znajomych, którzy bardzo często są izolowani od rodziny, nawet jeśli przychodzą w odwiedziny do dziecka.
- Dziwne przedmioty i puste opakowania znajdowane w kieszeniach ubrań i różnych innych miejscach w pokoju dziecka.
Objawy zażywania narkotyków przez dziecko
Nie każdy typowy symptom oznacza, że dziecko przyjmuje narkotyki. Warto jednak zwracać uwagę na każdy niepokojący objaw, a w szczególności:
- nagły spadek masy ciała,
- chroniczne zmęczenie,
- częste choroby, przewlekły kaszel czy krwotoki z nosa,
- obojętność, zaprzestanie dbania o siebie,
- bełkotliwą mowę bądź milczenie,
- zmiany oczu (oczy mogą stać się szkliste, napuchnięte lub przekrwione, z nadmiernie rozszerzonymi lub zwężonymi źrenicami),
- czerwone wybroczyny na skórze,
- nienaturalnie blade dłonie.
Objawom fizjologicznym na ogół towarzyszą objawy związane ze zmianą zachowania. Dziecko zaczyna także kłamać, wymykać się z domu, unikać rozmów z rodzicami, zmienia środowisko, zaczyna mieć problemy w szkole, wagaruje i ma konflikty z nauczycielami.
Jak pomóc dziecku wyjść z uzależnienia?
Udzielenie pomocy uzależnionemu dziecku nie jest łatwe, zwłaszcza, gdy rodzice nie mają z nim dobrego kontaktu. Przed podjęciem jakichkolwiek kroków związanych z konfrontacją, warto się upewnić, że źródłem niepokojących nas symptomów nie są inne problemy. To może być przemoc w szkole, molestowanie seksualne lub inne trudne sytuacje, z którymi dziecko sobie nie radzi, a o których z różnych przyczyn nie chce nam powiedzieć. Oskarżanie dziecka o przyjmowanie środków psychoaktywnych bez twardych dowodów może spowodować tylko agresję i jeszcze większą przepaść między dzieckiem a rodzicem, w wyniku czego dalsza pomoc będzie jeszcze bardziej utrudniona, co może mieć poważne konsekwencje.
W sytuacji, w której nasze relacje z dzieckiem na to pozwalają warto przeprowadzić badanie oczu. Wiedząc jak wyglądają oczy po narkotykach będziemy mogli z łatwością ocenić, czy obserwowane przez nas symptomy są symptomami uzależnienia czy też innego problemu. W przypadku, kiedy podejrzewamy uzależnienie dziecka od narkotyków lub innych substancji psychoaktywnych najlepiej skonsultować się ze specjalistą, który podpowie nam jak rozmawiać z dzieckiem i wskaże jak najlepiej pomóc dziecku uzależnionemu. Co ważne, także inne problemy dziecka warto skonsultować z odpowiednim specjalistą – psychologiem lub psychiatrą. Ich rozwiązanie jest bardzo ważne z perspektywy prawidłowego rozwoju psycho-fizycznego młodego człowieka i tego, jak będzie on sobie radzić w dorosłym życiu.