Skąd się biorą uzależnienia?
Przyczyną uzależnienia może być wiele czynników. Niektóre z nich wywodzą się z wychowania i dzieciństwa oraz mają podłoże psychiczne. Jednak zdarza się, że zażywanie różnych środków jest chęcią przypodobania się pewnej grupie społecznej, na przykład rówieśnikom. W obecnych czasach na wszystkie uzależnienia można znaleźć odpowiednią terapię. Jednak skąd biorą się uzależnienia?
Charakterystyka uzależnień
Zanim przejdziemy do tego, skąd bierze się uzależnienie warto poznać samą definicję tego słowa. Uzależnienie jest to kompleks zjawisk behawioralnych, fizjologicznych i poznawczych, wśród których przyjmowanie danej substancji lub wykonywanie pewnych czynności jest ważniejsze niż inne rzeczy. Uzależnić się można od wszystkiego. Początkiem każdego uzależnienia jest odczuwanie przyjemności i satysfakcji. Dopamina jest tutaj kluczowym czynnikiem. Dodatkowo uzależnienia możemy podzielić na dwa główne rodzaje – psychiczne i fizyczne. Uzależnienie psychiczne nie prowadzi do niebezpiecznych zmian fizjologicznych, ale jest odpowiedzialne za kompulsywne wykonywanie pewnych czynności. Mogą to być: seksoholizm, hazard, pracoholizm, zakupoholizm. Natomiast uzależnienie fizyczne wiąże się z silną, nabytą potrzebą zażywania substancji psychoaktywnych – alkoholizm, narkomania, lekomania.
Czynniki, które wpływają na rozwinięcie się uzależnienia mogą być bardzo różne. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to co jest główną przyczyną. U każdego człowieka może to wyglądać inaczej. Dodatkowo, substancje psychoaktywne, a przede wszystkim narkotyki, działają różnie w zależności od organizmu.
Przyczyny pojawienia się uzależnienia
W wielu przypadkach uzależnienie zaczyna się w momencie, gdy w naszym życiu pojawia się problem, którego nie jesteśmy w stanie rozwiązać lub nie potrafimy sobie z nim w żaden sposób poradzić. Ucieczka w narkotyki, alkohol lub inne używki pozwala na chwilę zapomnieć o nieprzyjemnych rzeczach i wprowadza w stan relaksu. Jednym z czynników może być wychowanie. Rodzice mają znaczny wpływ na rozwój dziecka i przekazanie mu odpowiednich wartości. Czasami błędy popełnione w wychowaniu prowadzą do uzależnień, szczególnie dzieci wychowane w dysfunkcyjnych rodzinach. Nie radzą sobie one z uczuciami, miewają zaburzony obraz świata, a ich potrzeby emocjonalne nie są zaspokajane. Dodatkowo możliwe jest dziedziczenie pewnych zaburzeń biochemicznych, które wpływają na pojawienie się na przykład alkoholizmu.
Jednak najczęściej uzależnienia pojawiają się poprzez uwarunkowania społeczno – psychologiczne. Są to wszelkie zmiany cywilizacyjne, rozwój technologii, przyspieszenie tempa życia, konsumpcyjne podejście, poczucie presji społeczeństwa. Takie negatywne emocje i stres niosą ze sobą nieprzyjemne konsekwencje. Sprawiają one, że chęć sięgnięcia po alkohol, narkotyki wydaje się jeszcze większe. Jest to również alternatywa dla osób mających problem z samooceną, czują się sfrustrowani, smutni, przygnębieni i przytłoczeni.
Dla niektórych osób, które mają trudności w nawiązywaniu relacji z innymi ludźmi, wysoki poziom lęku lub są nieśmiali – uzależnienie staje się sposobem na życie.
Oprócz podłoża wychowawczego i genetycznego ważnym czynnikiem jest występowanie innych zaburzeń psychicznych. Osoby, które zmagają się z chorobami psychicznymi są bardziej narażone na zażywanie substancji. Częstymi chorobami, które przyczyniają się do wystąpienia nałogu mogą być: depresja, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, zaburzenia lękowe, schizofrenia i inne zaburzenia psychotyczne, aspołeczne zaburzenie osobowości, zespół stresu pourazowego.
Fazy uzależnień
Dodatkowo przy uzależnieniu występują różne fazy rozwoju. Pierwszą z nich jest faza wstępna. Trwa ona zazwyczaj długi czas i nie wykazuje charakterystycznych objawów. Przypomina nałóg. Występuje coraz większa potrzeba zażycia substancji. W tej fazie człowiek dostrzega, że konkretna używka przynosi mu odprężenie i poczucie spokoju. Zaczyna się coraz częstsze przyjmowanie uzależniającego środka, a jego tolerancji wzrasta. Drugim etapem jest faza ostrzegawcza, podczas której dany specyfik staje się niezbędną do funkcjonowania i rozładowania emocji rzeczą. Osoba nie szuka już specjalnych okazji, żeby napić się alkoholu lub zażyć narkotyki. Pojawiają się również przypadki tak zwanego urwanego filmu. Potrzebna jest coraz większa dawka, żeby osiągnąć oczekiwany efekt. Faza krytyczna jest przedostatnim etapem. W tym momencie następuje całkowita utrata kontroli nad zażywaniem substancji. Konieczność przyjmowania używki jest tak silna, że chory nie jest w stanie sobie z tym poradzić. Czasami może objawiać się występowaniem krótkich okresów abstynencji na zmianę z nieprzerwanym przyjmowaniem. Ostatnią fazą jest faza chroniczna. Priorytetem, tuż po przebudzeniu staje się zaspokojenie swojego uzależnienia. Na tym etapie tolerancja na substancje zdecydowanie się zmniejsza. Wystarczy niewielka ilość, żeby wprowadzić się w oczekiwany stan. Pojawiają się objawy zespołu abstynencyjnego: bóle głowy, drżenie rąk, wymioty, nudności. Dodatkowo można zauważyć osłabione procesy myślowe, stany lękowe, psychozę. Faza chroniczna może zakończyć się na jeden z dwóch sposobów: terapia albo śmierć.