Jak pomóc dziecku wyjść z uzależnienia?
Uzależnienia występują u ludzi w każdym wieku. Nie ma tu znaczenia ich płeć, doświadczenie życiowe, wykształcenie czy zainteresowania. Choć niektóre osoby mają większe predyspozycje do popadania w nałogi, między innymi uwarunkowania genetyczne, to w sidła uzależnienia może wpaść każdy. Istnieje jednak różnica pomiędzy przyczynami i objawami uzależnień u dzieci i u starszych osób. Młodzi ludzie często chcą eksperymentować, zaimponować rówieśnikom lub zwrócić na siebie uwagę rodziców. Są też bardziej podatni na uzależnienia związane z Internetem, grami komputerowymi czy korzystaniem ze smartfonów.
Podstawą do uniknięcia problemów z uzależnieniami są dobre relacje dzieci z ich rodzicami lub opiekunami. Warto jest znać swoje dziecko, jego zainteresowania, pasje i być dla niego oparciem – wówczas nie będzie szukać rozwiązań swoich problemów w innych miejscach. Dobry kontakt pozwoli też na szybkie zauważenie niepokojących objawów, mogących zwiastować uzależnienie. Często to właśnie problemy w rodzinie, na przykład rozwód rodziców, są impulsem do uciekania do świata wirtualnego bądź w nieznane substancje.
Narkotyki, dopalacze, alkohol czy Internet – od czego najczęściej uzależniają się dzieci?
Dzieci i młodzież nie znają życia bez elektroniki i nowych technologii. Od małego są przez nią otaczane i w coraz młodszym wieku same zaczynają korzystać z nowoczesnych urządzeń. Nie ma w tym nic złego – dzięki komputerom mamy dostęp do nieograniczonej ilości informacji, możemy zdobywać nową wiedzę, rozwijać się i kontaktować ze znajomymi. Problem pojawia się jednak, gdy młoda osoba spędza przed monitorem bardzo dużą ilość czasu i zaczyna się czuć o wiele lepiej w świecie wirtualnym, niż rzeczywistym. Czynnikiem uzależniającym w tym wypadku może być sam sprzęt, z którego korzysta młoda osoba, Internet lub gry komputerowe.
Kolejnym uzależnieniem wśród młodzieży jest alkohol. Zwykle rozpoczyna się od chęci spróbowania, eksperymentu czy chęci zdobycia uznania wśród znajomych. Z czasem może stać się sposobem na ucieczkę od obowiązków i problemów, a po uzależnieniu psychicznym przerodzić się również w fizyczne. Podobnie wygląda sytuacja z narkotykami. Wśród młodych osób najczęściej spotykanym narkotykiem jest marihuana, która uważana jest za bezpieczną, dobrą do zabawy substancję, która jest łatwa do zdobycia. Jest też o wiele tańsza, niż tak zwane “narkotyki twarde”. Nie oznacza to jednak, że młodzież nie sięga po takie substancje, jak morfina, heroina, kodeina, opium lub leki. Środki te są silnie uzależniające i bardzo łatwo jest je przedawkować, zwłaszcza po zmieszaniu z alkoholem. Osoby zażywające tego typu substancje chemiczne chcą poprawić sobie humor, oddalić od siebie potrzebę snu lub doznać halucynacji. Tańszą, lecz równie niebezpieczną opcją jest wdychanie oparów substancji stosowanych w przemyśle, jak na przykład klej. Podobnie jest w przypadku dopalaczy, które mogą być jeszcze bardziej niebezpieczne, ze względu na to, iż nie znamy ich składów.
Jak poznać, czy dziecko jest uzależnione?
Nie każdy typowy objaw musi od razu oznaczać, że dziecko jest uzależnione. Należy jednak bacznie je obserwować i zwracać uwagę na każdy symptom, gdyż może on pochodzić również z innego rodzaju problemów. Podobnymi skutkami, które występują na początku nałogu, dla wszystkich czynników jest utrata zainteresowań, oddalanie się od rodziny i znajomych, zaniedbywanie obowiązków szkolnych i domowych, ciągłe niewyspanie i zmęczenie. W przypadku uzależnienia od komputera lub Internetu pojawiają się także problemy ze wzrokiem i wady postawy. W przypadku brania środków psychoaktywnych może to być natomiast nagły spadek masy ciała, częste choroby, przewlekły kaszel czy krwotoki z nosa. Młoda osoba może zacząć zamykać się w swoim pokoju, w którym znajdować się mogą niepokojące przedmioty, jak na przykład małe torebki foliowe, bibułki do skrętów, fajki i nieznane lekarstwa. Zwykle zaczyna także kłamać, wymykać się z domu, unikać rozmów z rodzicami, zmienia środowisko, zaczyna mieć problemy w szkole, wagaruje i ma konflikty z nauczycielami.
Jak pomóc dziecku wyjść z uzależnienia?
Udzielenie pomocy uzależnionemu dziecku nie jest łatwe, zwłaszcza, gdy rodzice nie mają z nim dobrego kontaktu. W takich sytuacjach nie ma sensu pytać wprost, gdyż w ten sposób można tylko zaszkodzić, otrzymując w zamian złość i agresję. Dobrze jest też upewnić się najpierw, czy wszystkie niepokojące zachowania nie biorą się na przykład z innych powodów, jak przemoc w szkole czy molestowanie. O ile stosunkowo łatwo jest kontrolować czas spędzany przed komputerem czy telefonem, o tyle ciężej jest zweryfikować spożywanie alkoholu czy narkotyków. W drugim przypadku można zastosować test oczny, dzięki któremu od razu widać, czy spojówki nie są zaczerwienione, czy nie występuje łzawienie i opadanie powiek. Można poświecić również latarką w oboje oczu, aby zaobserwować reakcję źrenic. W normalnym stanie powinny szybko się zwęzić, jednak jeśli dzieje się to bardzo powoli, wówczas może to być sygnał, że człowiek jest pod wpływem narkotyków. Można również wykonać testy na obecność alkoholu i substancji chemicznych we krwi. Niezależnie od problemu, warto udać się do specjalisty, który pokieruje, jak najlepiej pomóc dziecku uzależnionemu.
