Jakie są skutki uzależnienia od nikotyny?

 W dzisiejszych czasach regularnie papierosy pali co piąty Polak. Większość to mężczyźni, jednak kobiety również często popadają w to uzależnienie. Duża część palaczy wyraża wolę zerwania ze swoim nałogiem, natomiast bezskutecznie. Wszyscy palacze doskonale zdają sobie sprawę ze szkodliwości substancji zawartych w papierosach. Ich nałóg niestety jest silniejszy i nie pozwala na rzucenie palenia. Niektóre kraje starają się walczyć z uzależnieniem od nikotyny, ale w Polsce jest to trudne do osiągnięcia. Światowa Organizacja Zdrowia uznała nikotynę za istotny czynnik ryzyka odpowiedzialny za większość przyczyn zgonów na całym świecie.  Jakie są skutki palenia papierosów i uzależnienia od nikotyny? 

Charakterystyka nikotyny 

Zacznijmy od tego, czym jest sama nikotyna? Jest to organiczny związek chemiczny występujący naturalnie w liściach i korzeniach tytoniu szlachetnego. Roślina ta jest uprawiana jako surowiec do wyrobów tytoniowych – papierosy, cygara, tabaka, tytoń fajkowy.

Działanie uzależniające nikotyny bardzo przypomina to, które występuje przy heroinie i kokainie. Dodatkowo nikotyna zwiększa produkcję dopaminy.  W małych dawkach działa stymulująco, wspomaga wydzielanie adrenaliny, a dzięki temu zmniejsza odczuwanie bólu i głodu. Nikotyna może również powodować uspokojenie, uczucie lekkości, brak energii czy zmęczenie. Wszystkie substancje zawarte w papierosach mogą powodować uzależnienie zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Kiedy ludzie używają nikotyny przez dłuższy czas, prowadzi to do zmiany równowagi chemicznych przekaźników w ich mózgu. 

Objawy odstawienia nasilają się po 1 – 3 dni, a przez następne 3 – 4 tygodnie zmniejszają się. Po upływie tego czasu większość nikotyny jest wydalona z organizmu. Kiedy osoba uzależniona próbuje szybko odstawić nikotynę zaburza w ten sposób równowagę chemiczną w organizmie i pojawiają się u niej skutki uboczne – fizyczne i psychiczne, takie jak głód i niski nastrój. 

Oprócz nikotyny, w składzie papierosów znajduje się wiele innych substancji szkodliwych dla naszego organizmu. Papierosy są jednymi z wyrobów tytoniowych. Składają się one z gilzy – rurka o średnicy do 1 cm, wewnątrz znajduje się mieszanka tytoniowa, która zawiera mieszankę tytoniową zawierającą spreparowane liście różnych odmian tytoniu. Podczas palenia, nikotyna dostaje się do krwi i wpływa na organizm palacza. W dymie papierosowym zawartych jest wiele substancji – toksycznych, rakotwórczych, niebezpiecznych. Mogą to być: tlenek węgla, smoła, węglowodory, fenol, krezol, cyjanowodór, formaldehyd. 

Skutki uzależnienia od nikotyny 

Uzależnienie od nikotyny jest jedną z przyczyn zachorowalności na nowotwory płuc i jamy ustnej. Sama nikotyna nie powoduje wszystkich skutków ubocznych, aczkolwiek w połączeniu z czterema tysiącami innych substancji zawartych w papierosach okazuje się niebezpieczna. Uzależnienie od nikotyny jest opisane klasyfikacją ICD – 10. Ma ono charakter przewlekły i nawracający. Do najgroźniejszych konsekwencji medycznych palenia tytoniu można zaliczyć: wystąpienie niepłodności i zaburzeń przebiegu ciąży – poronienia, choroby noworodków, wystąpienie chorób układu oddechowego – przewlekła choroba płuc, zwiększone ryzyko zachorowań na choroby układu sercowo – naczyniowego – zawały, udary, choroby niedokrwienia, zachorowania na nowotwory złośliwe. Dym tytoniowy powoduje nowotwory w różnych miejscach w organizmie, najczęściej: płuca, krtań, gardło, przełyk, jama ustna, miedniczki nerkowe, pęcherz moczowy, trzustka, nos, wątroba, żołądek. 

Rzucenie palenia może pozytywnie wpłynąć na funkcjonowanie organizmu. Już po 8 godzinach od wypalenia ostatniego papierosa wzrasta poziom tlenu we krwi, po 48 godzinach zmysły węchu i smaku zaczynają lepiej funkcjonować, po 2 tygodniach poprawia się kondycja, po miesiącu zmniejsza się kaszel i zmęczenie. Po roku aż o 50 % zmniejsza się ryzyko niedokrwienia mięśnia sercowego, a po 5 latach ryzyko zachorowania na raka jest znacznie mniejsze. 

Objawy odstawienia nikotyny 

Zatrucie nikotyną powoduje: nudności, wymioty, bóle brzucha, głowy, biegunka, nadmierne wydzielanie potu, zawroty głowy, zaburzenia wzrokowe i słuchowe, halucynacje, zaburzenie rytmu serca. Dlatego też osoby uzależnione często decydują się na odstawienie nikotyny i podejmują się leczenia. Jakie mogą wystąpić objawy świadczące o odstawieniu? 

Działania niepożądane mogą utrzymywać się przez kilka do kilkunastu dni. Mogą to być: silne pragnienie nikotyny, drażliwość i frustracja, wahania nastroju, niepokój, bóle głowy, problemy trawienne, bezsenność, zwiększony apetyt. Niektóre z nich można zniwelować lub złagodzić różnego rodzaju preparatami, mogą to być gumy do żucia, spraye, tabletki, inhalatory lub plastry. 

Bierne palenie 

Palenie papierosów i zażywanie jakichkolwiek substancji zawierających nikotynę jest wyjątkowo niebezpieczne dla organizmu palacza, ale również dla osób w jego otoczeniu. Nie tylko palenie aktywne może wywołać wiele skutków ubocznych. Bierne palenie może okazać się również niebezpieczne. Bierny palacz to osoba, która wdycha dym tytoniowy wydychany przez osobę palącą. Przede wszystkim bierne palenie może przyczynić się do powstania alergii oddechowej. Osoby, które nie palą, ale wdychają dym tytoniowy o wiele łatwiej się męczą, nie mogą się skoncentrować, są również narażone na infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych, a nawet na nowotwory płuc, krtani i gardła.